Zeynep Dilara Akyürek Milliyet com tr 24 yıl evvel bugün saat 03 02 de Sakarya Ataşehir Escort İzmit ve İstanbul başta olmak üzere Marmara Bölgesi kâbus dolu bir geceye uyandı Hiç uyanamayacak olanlar ve bir daha kendilerinden haber alınamayanların yüreklerde bıraktığı acı ortadan geçen 24 yıla karşın Kadıköy Escort hâlâ taze 6 Şubat’ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli sarsıntılardan sonra bir defa daha akıllara gelen 17 Ağustos 1999 Gölcük Zelzelesi 20 nci yüzyılda Türkiye’nin yaşadığı en büyük felaketlerin başında geliyordu Bostancı Escort 1999’da 17 binden fazla kişiyi hayattan koparan 17 Ağustos aslında yıllar evvel de birçok sefer can aldı Sakarya Üniversitesi Afet İdare Uygulama ve Araştırma Merkezi Jeofizik Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof Dr Murat Utkucu 17 Ağustos ta meydan gelen tek büyük sarsıntının 1999’daki Gölcük Sarsıntısı olmadığını Milliyet com tr’ye anlattı
‘TARİHİMİZİN ‘BİLİNEN’ EN BÜYÜK DEPREMİ’
17 Ağustos hafızalara Gölcük Depremi’yle kazınsa da aslında bundan tam 355 yıl evvel yani 1668 yılında meydana gelen Kuzey Anadolu Zelzelesi de bu tarihte yaşanmıştı Prof Dr Murat Utkucu nun Tarihimizin ‘bilinen’ en büyük zelzelesi olarak tabir ettiği sarsıntının boyutları aletsel bilgilerle ölçülememiş olsa da geride bıraktığı izlerden bugün hâlâ anlaşılıyor Osmanlı Devleti nin kayıtlarına nazaran 8 bin kişinin hayatını kaybettiği 17 Ağustos 1668’deki zelzelenin büyüklüğü bilim insanlarının varsayımına nazaran 7 8 ila 8 ortasındaydı Prof Dr Utkucu Bolu dan Erzincan a kadar büyük bir kırılmaya sebep olan Kuzey Anadolu Depremi ni şöyle anlattı
“Depremin tesir alanı olarak kesin bilgimiz var lakin şiddetle ilgili konuşmak sıkıntı. Ya Koyulhisar’dan başladı ya Gerede’den, bunu bilemeyiz. 1668’de olan öteki bir zelzele daha var. Kayıtlarda bu zelzelenin Mudurnu’yu kırdığına dair bilgiler mevcut. Lakin 17 Ağustos 1668’den daha net tarihi eşleşen diğer sarsıntı yok. Burası da 17 Ağustos 1668’de kırılmış olabilir. Kuzey Anadolu Depremi’nin 8 büyüklüğünden aşağıda olma ihtimali yok. Türkiye tarihinin bilinen en büyük zelzelesi, Kuzey Anadolu sarsıntısı.”
Daha evvel tıpkı fayın 1035 ve 1050 sarsıntılarında kesim parça kırıldığının altını çizen Prof Dr Utkucu fayın 1668 de tek kesim kırılmasının nedenini Bir modül hareket ediyor yanındakini gerilmece yüklüyor sonra o başkasını 3 üncü kesim 4 ü derken hepsi birbirini tetikliyor diyerek açıkladı
17 AĞUSTOS 1949 DA DA CAN YAKTI
17 Ağustos tarihli 3 büyük zelzelenin 355 yıl içinde kaydedilmiş olmasının bir rastlantı olduğuna dikkat çeken Prof Dr Murat Utkucu pek bilinmeyen lakin 17 Ağustos 1949 da lokal saatle 20 43’te Bingöl Karlıova yı vuran sarsıntıya de değindi 6 8 büyüklüğünde olduğu ölçülen sarsıntıda 450 kişi hayatını kaybederken 3 bin 500 bina da hasar aldı Prof Dr Utkucu Bu tarihlerin 17 Ağustos olması bir tesadüf 17 Ağustos 1949 zelzelesi Kuzey Anadolu Fay Hattı nın en doğusunu kırmış Doğu Anadolu Fayı’yla bağlanan yerden 50 km batıya yanlışsız kırık oluşmuştu Karlıova Yedisu ortasındaki 17 Ağustos Sarsıntısı 6 8 büyüklüğüneydi Ayrıyeten 1939 Erzincan Zelzelesi kırığı tam merkeze kadar gelmedi 13 Mart 1992 de Erzincan Merkez kırıldı 1784 yılından beri doğu kısmı, Yedisu kırılmadı. Bu telefonun şarjının dolması üzere bir durum. Orası için şarj doldu. Kesinlikle boşalacak ve yine de dolacak”dedi
GÖLCÜK’TEKİ FACİA HÂLÂ HAFIZALARDA
Bilinen 17 Ağustos sarsıntılarının sonuncusu ise hafızlarda tazeliğini koruyan 1999 Gölcük Depremi’ydi Kandilli Rasathanesi nin datalarına nazaran 7 4 büyüklüğündeki sarsıntı 5 kentte binlerce insanı uykusunda yakalamıştı 45 saniye süren sarsıntıların sonunda 112 bin 735 bina yıkıldı Karanlık gecenin karanlık sabahında binlerce insan hayatını kaybetmiş kimliği meçhul ya da kayıp birçok depremzede kayıtlara geçmişti
Toplamda 25 binden fazla kişinin hayatına mal olan 3 zelzelenin de tıpkı güne denk gelmesiyle ilgili Prof Dr Murat Utkucu Bizim bilmediğimiz 5 10 bin yıl evvel olan sarsıntılar de olabilir 17 Ağustos’ta sarsıntılar olmuştur lakin daima bu tarihte sarsıntı olacak diye bir şey söylenemez. Şimdilik 3 adet 17 Ağustos zelzelesi biliyoruz. Lakin buna yalnızca tesadüf diyebiliriz”diye konuştu
‘TOPLASANIZ MARAŞ SARSINTILARI KADAR EDER YAHUT ETMEZ’
Deprem ülkesi Türkiye de Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu Fay Çizgileri’nin Ege Bölgesi’ndeki faylara göre daha çok dikkat çekmesi ve bilim insanlarının o bölgeyle daha çok ilgilenmesinin gerçek olduğunu belirten Prof Dr Murat Utkucu 6 Şubat sarsıntılarından örnekler vererek şu çarpıcı açıklamalarda bulundu
“100 yıl içinde Batı Anadolu’daki sarsıntıları toplarsanız Maraş zelzelelerinin gücü kadar eder yahut etmez. Balıkesir’in güneyinden Muğla’ya kadar, İzmir, Aydın, Afyon taraflarından bahsediyorum. 1970’te 7.1 büyüklüğünde Gediz sarsıntısı var. 1914’te Burdur Zelzelesi de 7’lik bir sarsıntı. Tarihe bakıldığında ondan evvelki zelzele 2000 yıl evvel meydana gelmiş. Yani tekrarlanma vakti uzun. Lakin Kuzey Anadolu’da bu müddet 250 yıl, yani önemli bir şey. Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu faylarında daha sık ve daha büyük zelzeleler meydana geliyor.”
